Noah Baars, programmamanager schoon en emissieloos bouwen bij het Rijksvastgoedbedrijf, Hidde Proost, commercieel directeur Startblock, Lars Zwart, architect en partner bij CRKL Architecten, Lars Kool, CEO en CTO bij Urban Mobility Systems en gastheer Rogier Elshout

54 events organiseerde namens de beurzen Zero Emission I Ecomobiel en PREFAB op 12 december een webinar over mogelijke oplossingen voor het stikstofprobleem in de bouw. Presentator Rogier Elshout sprak vier deskundigen over het nut en de noodzaak van de inzet van prefab bouw -dat garant staat voor lichte modules en elementen- en zero emission assemblage en logistiek in het behalen van de stikstofnormen. Geen aspect bleef ongemoeid: naast de voordelen van prefab en de mogelijkheden rondom emissieloos assembleren en vervoeren, kwamen ook onderwerpen als de toelevering door derden en TCO aan de orde.

Rogier Elshout zette zijn gasten direct op scherp. ‘Hoe verstrekkend is de uitspraak van de rechter?’ Baars vertelde dat de visie van het Rijksvastgoedbedrijf verschuift van de focus op kritische depositiewaardes naar de oplossingkant waarin schoon en emissieloos bouwen centraal staan. Proost gaf aan dat deze uitspraak van de rechter zowel een accelerator als een probleem vormt: “Om positief te beginnen: het gaat het stikstofvrij maken van de bouw zeker in werking zetten. Op de korte termijn echter, hebben we een probleem. De vraag is veel groter dan we aan kunnen.” Kool herkende dit probleem, ook bij Urban Mobility Systems kunnen ze de vraag niet aan.

Focus op de gehele keten
Baars gaf aan dat er in zijn programma vooral gekeken wordt naar het reduceren van emissies op de bouwplaats zelf, maar dat verder kijken naar de keten zeker gewenst is. De andere deskundigen vielen hem bij. Het is niet ideaal om emissies naar de fabriek te verplaatsen. Het afstoten van dieselgeneratoren en kiezen voor elektrisch materiaal in combinatie met licht bouwen waardoor de modules met licht -elektrisch- transport kunnen worden verplaats, is dat wel. Het draait volgens Zwart om een nieuwe mindset. Op plekken waar je niets mag uitstoten, is modulair ontwerpen en denken dé oplossing. Hij gaf aan expliciet ook naar zaken als energieverbruik in de gebruiksfase te kijken.

Impact van de uitspraak

“In principe zou systeembouw goedkoper moeten zijn dan traditionele bouw, mits je het op bepaalde schaal kunt afzetten,” vertelde Zwart. “Het voorbereiden in grote eenheden kan kostenvoordelen met zich meebrengen. Door deze move krijgt prefab vrijwel zeker een boost.” Proost gaf aan dat de kant-en-klare woningen van Startblock leverbaar zijn vanaf een ton. Een prijs die significant lager ligt dan traditioneel gerealiseerde woningen. Kool vertelde dat de TCO van elektrische kranen lager is dan die van dieselgestuurde kranen. Op de vraag of prefab ook iets betekent voor personeelstekorten gaf Proost aan dat er voor het werk in de fabriek minder specialisten nodig. Een korte instructieperiode is genoeg om ongeschoolden in een veilige en comfortabele omgeving aan werk te helpen.

Baksteen maakt plaats voor biobased oplossingen
Architecten blijven de aangewezen personen om woningen een eigen gezicht te geven, beweerde Zwart. Er is nog steeds een grote groep die hun woning wil personaliseren. Een ander deel van Nederland is daar minder mee bezig. Deze groep -die voornamelijk uit jonge mensen bestaat- staat open voor biobased materialen en heeft vooral aandacht voor de omgeving. Met andere woorden: de bakstenen gevel is niet heilig meer, maar je moet wél de wijken goed vormgeven. Proosde vertelt dat zijn woningen prima te personaliseren zijn, de architect bepaalt.

Ook focus op toelevering

Standaardiseren betekent dat je steeds hetzelfde doet. Repetitie kun je op een slimme manier -zonder stikstofuitstoot- doen. De markt heeft echter te maken met een supply chain en deze is niet altijd transparant. Proost: “Ons CLT hout komt uit Europese bossen. Ik ga ervan uit dat de bomen worden gezaagd middels door fossiel aangedreven machines. Daar kunnen we nog een enorme slag in slaan.”

Deze korte terugblik is een incomplete samenvatting van een inspirerend gesprek van ruim een uur. Een voorzichtige conclusie? Ga de complexiteit aan en probeer die plat te slaan. We hebben alle duurzaamheidstransities nodig om de impact te maken die we willen. Begin met anders inkopen zodat we kunnen bouwen met de beste kennis die we hebben. We moeten het gewoon doen, zodat we nu de showcases van morgen realiseren.

Kijk hier het gehele webinar terug.